Πάτρα: Ζητεῖται ἕνας Νικόλαος Δούμπας

Δημοσιεύτηκε στήν ἐφημερίδα ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ στίς 26 Δεκεμβρίου 2019

Μιά καί εἶναι ἡμέρες γιορτινές ἔχουμε τό δικαίωμα σέ κάποια ὄνειρα, χειμερινῆς αὐτή τήν φορά, νυχτός.

Ὅλοι παρακαλουθοῦμε τήν 1η Ἰανουαρίου τήν περίφημη πρωτοχρονιάτικη συναυλία ἀπό τήν αἴθουσα συναυλιῶν τοῦ κτιρίου τῆς Musikverein στήν Βιέννη. Αὐτό ἴσως πού πολλοί δέν γνωρίζουν εἶναι, ὅτι τό περίλαμπρο αὐτό κτίριο, εἶναι δωρεά τοῦ Νικ. Δούμπα, στήν Βιέννη.

Ὁ Νικ. Δούμπας (1830 – 1900) εἶναι ὁ ἔλληνας μαικήνας στήν Βιέννη τοῦ 19ου αἰῶνα. Κόσμησε τήν Βιέννη μέ μεγάλα καί ἀξιόλογα κτίρια, ὅπως τό κτίριο τοῦ  Μεγάρου Μουσικής τῆς Βιέννης (Musikverein),  ἀπό ὅπου παρακολουθοῦμε κάθε χρόνο τήν πρωτοχρονιάτικη συναυλία, τό ὁποῖο ἀνέθεσε στόν γνωστό μας ἀρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν. Μία ἀπό τίς ὁδούς πού ἐφάπτονται στό κτίριο φέρει τό ὀνομά του.  Ἐπίσης τό κτίριο τοῦ Αὐστριακοῦ Κοινοβουλίου, τοῦ Πανεπιστημίου, τῆς Ἀκαδημίας τῶν Τεχνῶν, τοῦ Δημαρχείου τῆς Βιέννης, καί ἄλλων πολλῶν. Ὑπῆρξε προσωπικός φίλος τοῦ Ριχ. Βάγκνερ, Φρ. Σοῦμπερτ καί τοῦ Γιόχαν Στράους τοῦ Β΄.

Στήν ἐξοχική του κατοικία συνέθεσε ὁ Στράους καί πρωτοπαρουσίασε τό γνωστό βάλς Γαλάζιος Δούναβης, πού εἶναι ἀφιερωμένο στόν Ν. Δούμπα.

Ὁ Γιόχαν Στράους Β’, ἔγραψε γιά αὐτόν τήν «Πόλκα τῶν Ἑλλήνων»! Καί ὁ  συνθέτης Ἄντον Κράλ, συνέθεσε γιά αὐτόν τό ἔργο του Dumba Marsch. Μέ δική του προτροπή καί χρηματοδότηση στήθηκαν οἱ ἀνδριάντες τῶν μεγάλων μουσικῶν, Μπετόβεν, Μπράμς Σούμπερτ, κ.ἄ. Ἀλλά ἔδωσε καί στην Ἑλλάδα πολλά ὅπως π.χ.  οἱ τοιχογραφίες στό προστῶο του παλαιοῦ κτιρίου τοῦ  Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν πραγματοποιήθηκαν ἔπειτα ἀπό δωρεά του. 

Χάρη στόν Δούμπα ἀναδείχθηκαν οἱ διάσημοι ζωγράφοι Χάνς Μάκαρτ καί  Γκούσταφ Κλίμτ! Εἰδικά ὁ Γκούσταφ Κλίμτ πού εἶναι ὁ πιό ἀκραιφνής ἀντιπρόσωπος στόν χῶρο τῆς ζωγραφικῆς, τῆς γνωστῆς Κινήσεως Art Nouveau, ἡ ὁποία ἔφερε μιά ἀπρόσμενη ἄνοιξη, τόσο στήν Ἀρχιτεκτονική ὅσο καί στίς ἄλλες τέχνες στά τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα, μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 20οῦ, ὥσπου πνίγηκε στό αἶμα τοῦ 1ου παγκοσμίου πολέμου καί στή ἔναρξη τῆς βιομηχανικῆς νοοτροπίας. Ὡς γνωστόν ἡ Πάτρα ἔχει μεγάλη σχέση μέ τό κίνημα τῆς Art Nouveau  στόν χῶρο τῆς Ἀρχιτεκτονικῆς ἀλλά καί τῆς ζωγραφικῆς. Καί φυσικά σέ ὅλες τίς ἱστορικές περιόδους (ἐκτός τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς),  ἰδίως  κατά τήν Ἀναγέννηση καί μετά, ἡ Τέχνη σέ ὅλες της τίς παραμέτρους εἶναι ὑπόθεση Μαικήνων, εἴτε ἰδιωτῶν εἴτε ἀνθρώπων τῆς ἐξουσίας. Ὅπως π.χ. οἱ Μέδικοι στήν Ἰταλία . Ὥς γνωστόν ἡ λέξη Μαικήνας προέρχεται ἀπό τόν ρωμαῖο Μαικήνα, στενό  φίλο τοῦ Ὀκταβιανοῦ,  πού ἦταν πολύ πλούσιος καί ἦταν προστάτης τῶν καλλιτεχνῶν (Maecenas, 68 π.Χ. – 8 π.Χ.).

Στήν Πάτρα, στόν τομέα αὐτό θά μπορούσαμε νά ἀναφέρουμε τήν οἰκογένεια Τριάντη πού δώρισε στήν Πάτρα τόν Ἅγ. Διονύσιο, ἔργο τοῦ Τσίλλερ, τόν Ἰω. Βασιλείου πού χρηματοδότησε τήν ἐπιμαρμάρωση τοῦ ἀρχαίου Ὡδείου καί ἀκόμη προσφάτως τόν κ.   Ἀθ. Στεφανόπουλο,  γιά τήν προσφορά στήν πόλη τῆς Στέγης Γραμμάτων Κωστῆς Παλαμᾶς. Δέν μιλᾶμε γιά ἄλλους εὐεργέτες εὐαγῶν ἱδρυμάτων, πού κάθε πόλη ἔχει πολλούς. Μιλᾶμε γιά Μαικῆνες πού οἱ δωρεές τους ἔχουν σχέση μέ τόν πολιτισμό.

Καί βέβαια πού εἶναι τό ὄνειρο;  Νάτανε λέει κάποιος πού ἔχοντας τήν τύχη νά ἔχει πολλά χρήματα, νά δώριζε στή πόλη κάποια ἀπό τίς σημαντικές    ὑποδομές πού τῆς λείπουν. Μιά καί τόσα καί τόσα χρόνια οἱ λεγόμενοι ὑπεύθυνοι γιά τήν δημιουργία τέτοιων χώρων δέν μποροῦν νά κάνουν τίποτε καί ἡ Πάτρα ἐμφανίζεται σχεδόν γυμνή ἀπό τέτοια κέντρα πολιτιστικά, καλόν θά ἦταν νά βρεθεῖ κάποιος ἤ κάποιοι πού θά προσέφεραν στήν πόλη μερικές τουλάχιστον τέτοιες ἐγκαταστάσεις πολιτισμοῦ. Ὑπάρχει μεγάλη λίστα γιά νά διαλέξουν. Ἀπό μικρές μέχρι μεγάλες ἐπεμβάσεις.  Βέβαια ἡ ἀναφορά μου στόν Νικ. Δούμπα δέν σημαίνει ὅτι ζητάω τόσα πολλά. Πρός Θεοῦ.  Τόν ἀνέφερα ὡς κλασικό παράδειγμα πρός μίμηση.

Θά μοῦ πεῖτε τώρα ὅτι τότε δέν  ὑπῆρχαν ποδοσφαιρικές ὁμάδες, οἱ ὁποίες, ὅπως καί νά τό κάνεις, ἐπιτελοῦν θεάρεστο πολιτιστικό ἔργο καί πρός χάριν μίας ἐξ αὐτῶν χάθηκε τό κτίριο Βουρλούμη στά Ψηλά Ἁλώνια.  Ἀλλά νά μείνει κάτι καί γιά κάτι ἄλλο.

Ἀλήθεια τό ὄνειρο εἶναι τόσο ἀπλησίαστο;  Ἀλήθεια δέν ἐνδιαφέρεται κανένας νά δραστηριοποιηθεῖ στόν τομέα αὐτό ἤ ἁπλῶς δέν τό ἔχουν σκεφθεῖ; Ἴδωμεν.